Hooikoorts

Hooikoorts heeft niets met koorts te maken, de naam komt van de tijd waarin de klachten voorkomen: namelijk in het hooiseizoen. Hooikoorts is een allergie voor pollen(stuifmeel) van grassen, onkruid, struiken en bomen. Het gaat daarbij om pollen van planten die hun stuifmeel via de wind laten verspreiden. De pollen van planten die door insecten worden bestoven zijn te zwaar is om door de wind te worden verspreid. Hooikoorts is een reactie van het afweersysteem op de onschuldige stof stuifmeel. Zoals met de meeste allergieën wordt ook hooikoorts doorgaans langzaam opgebouwd.

Meestal manifesteert hooikoorts zich tussen de leeftijd van 8 en 25 jaar, na een eerste manifestatie komen klachten doorgaans elk jaar, in het pollenseizoen, terug. De klachten worden minder naarmate men ouder wordt. Het komt zelden voor dat hooikoorts opkomt bij iemand ouder dan 40 jaar.

Prevalentie

Hooikoorts komt voor bij 10% tot 20% van alle Nederlanders en Belgen, en zo’n 10% van de Westerse bevolking. Ongeveer 9% van de kinderen in Nederland in de leeftijd van 0-17 jaar hebben last van hooikoorts en in de leeftijdsgroep van 10-14 jaar is dit zelfs ruim 12%. Dit aantal blijft in de jaren oplopen want in de leeftijdscategorie van 15-17 jaar heeft bijna 16% van de kinderen ermee te maken.

Klachten

Hooikoorts is geen aandoening waar men bedreigende symptomen van krijgt, het bezorgt diegene die hooikoorts heeft echter wel onprettige klachten in meer of mindere mate.
Enkele veel voorkomende klachten zijn:

  • een loopneus of juist verstopte neus
  • jeukende neus
  • pijnlijke neus
  • veel niezen
  • jeukende en brandende ogen
  • tranende ogen
  • gezwollen oogleden
  • rode ogen
  • kriebelhoest
  • jeukend verhemelte
  • gezwollen keel
  • astma
  • vermoeidheid en lusteloosheid
  • hoofdpijn
  • en/of eczeem

Soorten pollen en bloeitijd

Mensen met hooikoorts kunnen last krijgen van pollen van diverse planten zoals: grassen, onkruid, struiken en bomen. De klachtenperiode loopt samen met de bloeiperiode van deze bomen en grassen, dit kan vanaf januari tot en met september zijn. De klachten zijn het hevigst wanneer de pollenconcentratie het hoogst is, dit is meestal op warme, winderige dagen.

Wat kun je ertegen doen?

Er zijn diverse manieren waarop je hooikoorts(klachten) kunt tegengaan. De eerste en meest logische is het zoveel mogelijk vermijden van pollen en pollen-rijke omgevingen. Dit kun je bewerkstelligen door bijvoorbeeld niet te gaan picknicken in het park tijdens pollenseizoen. Het vermijden van pollen kan helaas nooit voor de volle 100 procent en klachten manifesteren zich vaak  dus toch. Een andere manier van klachtenbestrijding is door middel van medicijnen in de vorm van tabletten, druppels of sprays. Weer een andere optie is door de klachten te verminderen door middel van immunotherapie.

Hooikoorts wordt in de meeste gevallen bestreden met medicijnen om de symptomen te onderdrukken. Het meest populaire medicijn tegen hooikoorts is antihistaminica. Een antihistaminicum vermindert de hoeveelheid histamine die vrijkomt en/of blokkeert de werking ervan.

Immunotherapie (allergievaccinatie) is een behandeling die niet alleen de klachten bestrijdt, maar ook de onderliggende oorzaak van de hooikoorts aanpakt. Bij deze vorm van behandelen kan iemand met hooikoorts ongevoelig worden gemaakt voor de desbetreffende pollen.
Bij immunotherapie wordt een kleine hoeveelheid allergeenoplossing aan het lichaam toegediend. Hierdoor treedt er gewenning op en wordt de gevoeligheid voor bijvoorbeeld stuifmeel minder. Het eigen afweersysteem wordt “geherprogrammeerd” zodat er (bijna) geen allergische reactie meer optreedt.
Deze behandelingsvorm wordt al jarenlang succesvol ingezet als allergiebehandeling, bijvoorbeeld bij een allergie voor bijen en wespen. In de instelfase wordt de dosering door middel van injecties, tabletten of druppels steeds een klein beetje wordt verhoogd. Is de hoogste dosering bereikt, dan hoeft de patiënt slechts éénmaal per maand een injectie te krijgen (de onderhoudsfase). Al in het eerste jaar zullen de hooikoortsverschijnselen veel minder zijn, maar om een langdurig effect te verkrijgen, is het belangrijk de behandeling tenminste drie tot vijf jaar voort te zetten. Als na deze periode wordt gestopt met allergievaccinatie, is de patiënt in de meeste gevallen voor lange tijd van zijn allergieklachten af of zijn de verschijnselen sterk verminderd.

Kruisreacties

Er wordt gesproken van een kruisreactie wanneer er een allergie is voor een bepaalde stof (bijvoorbeeld pollen), maar er ook gereageerd wordt op een allergeen (het allergie-veroorzakende deeltje) in een tweede stof (bijvoorbeeld in voeding). Een kruisreactie of kruisallergie ontstaat doordat het allergeen in de tweede stof qua vorm lijkt op het allergeen in de eerste stof. Omdat je lichaam het verschil niet kan zien tussen de twee stoffen reageer je op beide, terwijl je slechts allergisch bent voor één van de stofjes.
Hooikoorts gaat vaak samen met een reactie op bepaalde voeding. Hierbij is de allergie voor pollen de oorzaak is van een allergie voor een bepaald voedingsmiddel. Veelvoorkomende kruisreacties zijn:

Berkepollen

Vruchten en noten, zoals appel, peer, hazelnoot, kers, pinda, amandel, aardappel, tomaat, selderij, wortel.
Steenvruchten: braam, framboos, kokos, prunus-soorten.

Bijvoetpollen

Keukenkruiden (bijv. koriander, komijn, anijs, dille), selderij, wortel, appel, kiwi.

Graspollen

Peulvruchten (bijv. pinda, erwt, sojaboon), tomaat, kiwi.