Wat is een insectenallergie?
Een allergie voor insecten kan door de beet van verschillende insecten veroorzaakt worden. Hierbij moet u denken aan wespen, bijen, hommels maar ook aan muggen en dazen. Van al deze insecten steken alleen de vrouwtjes om bloed te verkrijgen voor de aanmaak van de eitjes van deze insecten. Om dit bloed op te zuigen makkelijker te laten verlopen, spuiten ze wat speeksel in de huid om de bloedstolling tegen te gaan. Hierdoor ontstaat een reactie in de huid die bijna iedereen wel kent: jeuk, roodheid en zwelling op de plek waar gebeten wordt. Het speeksel van de insecten kan de allergische reactie veroorzaken.
Wespen
De grootste boosdoener onder de wespen steken zijn de steken van de Limonadewesp of wel de gewone wesp. Deze wesp is in 80-85% van alle gevallen de veroorzaker. De wespen komen het meeste eind augustus en begin september tot hun maximale omvang. Dit komt omdat de werksters in de nesten hun werk hebben gedaan en dan op zoek naar lekkere zoetigheden. Wespen steken alleen in de herfst als hun voedsel schaarser wordt, als ze zich bedreigt voelen of om hun wespennest te beschermen. De wesp steekt met hun angel waar gif in zit, dat gemaakt wordt in het gifzakje. Dit bestaat uit verschillende stoffen zoals histamine, serotonine, wespenkinine, fosfolipase, hyaluronidase en antigen 5.
Bijen
Bijen hebben een zwarte met bruine beharing op hun achterlijf in tegenstelling tot een panster bij de wesp. Bijen steken eigenlijk alleen bij het storen als ze op zoek zijn naar voedsel of als u te dicht bij de kolonie komt. Allergische reacties van een bijensteek zijn vooral bij imkers en hun familieleden vaak aan de orde.
Hommels
Hommels zijn te onderscheiden van bijen en wespen doordat ze veel boller en hariger zijn van vorm. Hommels hebben wel net zo als bijen een harige, gestreepte achterlijf. In de natuur steken hommels vrijwel nooit behalve als u op deze dieren gaat staan of zitten. Allergische reacties worden vaak gezien bij de kwekers van hommels.
Steekmuggen
Ook wel muskieten genoemd, bijten de vrouwtjes met hun zuigsnuit om het bloed op te zuigen. De steekmug is vooral in de zomer een probleem. Een heftige reactie bij een muggenbeet is vrij zeldzaam. De reactie die voorkomen zijn jeukende zwellingen en ook kunnen er galbulten ontstaan.
Dazen
Van de dazen is over de Regenboogdaas het meeste bekend. Andere benamingen voor de daasvlieg zijn ook wel de Brem, Steek- of Paardenvlieg of Blinde daas. Dazen zijn niet hetzelfde als horzels. Horzels bijten namelijk niet. Dazen komen uit in mei, afhankelijk van de temperatuur en de luchtvochtigheid, en vliegen rond tot en met september. Net als bij de muggen hebben de vrouwtjes om bloed nodig voor de eitjes. De beet van een daas is krachtiger en pijnlijker dan de mug en kan zelf door dunne kleding heen bijten.
Waarvoor ben je dan allergisch?
Het gif van de angel is de trigger voor een allergische reactie. De reactie die in het lichaam plaats vindt, is een IgE-gemedieerde allergische reactie. Dit betekent dat het immuunsysteem erbij betrokken wordt. Het immuunsysteem ziet het gif als ‘ niet normaal’ en gaat het ‘aanvallen’. Het gif van bijen en wespen verschillen qua samenstelling, maar de gif bevat enzymen die de weefselstructuur in het lichaam aantasten, waaronder proteases (eiwitsplitsende enzymen). Door dit proces wordt de reactie in het lichaam nog extra verstrekt. Vooral de pijn na een steek wordt versterkt door de stoffen die het lichaam produceert, zoals acetylcholine, dopamine, adrenaline en histamine. Het wespengif geeft de sterkste reactie op het lichaam naar de bij en de hommel.
Na een steek ontstaat er een zwelling rond de gestoken plek die in de loop van de dag erger kan worden. Het kan zelf zo zijn dat de steek in de duim heeft plaats gevonden die zich uitbreidt naar de hand of de arm. Dit wordt ‘ large local’ genoemd. Soms kan de persoon niet meer bewegen vanwege de dikte van bijvoorbeeld de arm.
Er wordt geschat dat ongeveer 3% van de bevolking een allergische reactie heeft op een bijen of wespen steek. En 3-17% van de hele bevolking heeft kans op een large local na een steek.
De gevaarlijkste reactie die kan optreden bij een insectensteek is een anafalaxtische schok, die uiterst zelden voorkomt. Als de steek zich in de keel bevindt, bijvoorbeeld door een blikje drinken op te drinken met een wesp erin, en daardoor een grote zwelling ontstaat kan dit levensbedreigend zijn! Als dit gebeurt moet men meteen naar de spoedeisende hulp of als men bekend is met een heftige allergische reactie op een steek, kan diegene een Epipen bij zich hebben om zichzelf meteen met adrenaline te injecteren.
Tips bij een wespensteek:
– Leg een aspirine op de plek waar gestoken is. Het tablet zorgt ervoor dat de gifstoffen uit de steek komt en de verdovende middelen uit het tablet gaan naar binnen om de pijn te verzachten.
– Als u in de keel gestoken bent, kunt een rauwe ui eten totdat u bij de arts bent. Dit voorkomt dat het gaat zwellen.
Wat kun je er tegen doen?
Het belangrijkste is zo min mogelijk in de buurt te komen van bijen of wespen. En zorgen dat zij zich niet bedreigd voelen. Als men van zichzelf weet dat hij/zij een heftige allergische reactie hier op heeft, kan de arts een Epipen voorschrijven die gevuld is met adrenaline.
Geschreven door Henneke Gosman
