zetmeel

Tarwe, tarwezetmeel, zetmeel, of gemodificeerd zetmeel. Het zijn allemaal benamingen waar een iemand met coeliakie in het dagelijks leven mee worstelt. Krijg je er klachten van of is zetmeel helemaal niet schadelijk? Kan je dan wel glutenvrije producten gebruiken waar tarwezetmeel op het etiket staat? En hoe zit dat eigenlijk met een tarwe allergie? Benieuwd naar de antwoorden op deze vragen?
Ze zijn in dit artikel te vinden…

Van graan tot zetmeel

Door graankorrels op verschillende manieren te bewerken kun je diverse producten verkrijgen. Wanneer je een graankorrel, bijvoorbeeld tarwe, maalt wordt het meel genoemd. Dit meel heeft bepaalde eigenschappen waardoor je het goed kunt gebruiken om mee te bakken. Om van tarwe zetmeel te maken wordt eerst het vliesje van de korrel verwijderd. Deze vliesjes worden zemelen genoemd. Vervolgens wordt de korrel gemalen. Nu is er tarwebloem ontstaan. Om de tarwebloem ‘schoner’ te maken wordt het gewassen. Door dit wasproces worden de gluten van het tarwezetmeel gescheiden. Zo ontstaat er een product wat minder gluten bevat dan het product waarmee gestart werd. Als je dit tarwezetmeel nogmaals wast ontstaat er tarwezetmeel van een nog betere kwaliteit. Het bevat dus nog minder gluten. Dit wordt ‘Klasse 1 tarwezetmeel’ genoemd.

Regelgeving

Om duidelijk te maken welke producten wel en welke producten geen schadelijke gluten bevatten is er een norm aan verbonden. Deze norm houdt in, dat wanneer er een heel laag percentage gluten in een product zit dit product als glutenvrij mag worden bestempeld. Deze norm is vastgelegd in de Codex Alimentarius. Deze norm ligt bij 20 ppm, dit staat voor 20 deeltjes per miljoen. Het tarwezetmeel dat in glutenvrije producten wordt verwerkt voldoet aan de norm van de Codex Alimentarius. Tarwezetmeel in overige producten wordt hier niet op gecontroleerd en kan dus een hoger percentage gluten bevatten.

Coeliakie

Wanneer je coeliakie hebt, ben je intolerant voor gluten. Gluten komen voor in gerst, rogge, spelt, kamut en tarwe. Dit betekent dat je producten waar deze granen in verwerkt zijn niet mag eten. Haver bevat van nature geen gluten maar wordt in het bewerkingsproces hier vaak mee besmet. Zoals je hierboven kunt lezen bevat tarwezetmeel nog maar heel weinig gluten. Ondanks dat het percentage gluten in zetmeel in een glutenvrij product zo laag is, kunnen sommige coeliakiepatiënten er niet tegen en krijgen er klachten van. Een groot deel van patiënten verdraagt dit echter wel en kunnen dus gewoon glutenvrije producten met tarwezetmeel gebruiken.

Tarwezetmeel of zetmeel

Wanneer er ‘zetmeel’ op een verpakking staat, wordt niet direct duidelijk waar dit dan van gemaakt is. Om die reden zijn fabrikanten sinds 2000 verplicht om op een etiket te vermelden of een zetmeel van glutenbevattende granen, zoals gerst, tarwe, rogge, spelt, kamut of haver afkomstig is. Wanneer een zetmeel van gerst is gemaakt staat er op het etiket; gerstezetmeel. Als het zetmeel van een niet glutenbevattend graan wordt gemaakt, mag op het etiket alleen ‘zetmeel’ worden vermeld.
Sommige glutenvrije producten bevatten dus wel tarwe-, spelt-, kamut, rogge-, haver- of gerstezetmeel. Dit heeft te maken met de hierboven genoemde regelgeving. Wanneer een zetmeel van een glutenbevattend graan zodanig  bewerkt is dat de hoeveelheid gluten onder de norm van de Codex Alimentarius ligt, mag dit product glutenvrij genoemd worden. Het glutenvrije product is dan dus niet 100% glutenvrij, maar volgens de regelgeving in ieder geval 99,79% glutenvrij.

Gemodificeerd zetmeel

Gemodificeerd zetmeel is zetmeel dat op een bepaalde manier bewerkt is. Deze bewerking zorgt ervoor dat het beter te verwerken is en het zorgt voor een betere smaak. Het zegt verder niets over het glutengehalte van het product. Voor gemodificeerd zetmeel worden dezelfde richtlijnen aangehouden als hierboven beschreven zijn. Kort gezegd: Komt het zetmeel van een glutenbevattend graan dan moet dit erbij vermeld worden. Gemodificeerd tarwezetmeel is dus zetmeel dat afkomstig is van tarwe en een extra bewerking heeft ondergaan. Wordt op een verpakking alleen ‘gemodificeerd zetmeel’ vermeld dan is dit dus afkomstig van een niet glutenbevattend graan.

Tarweallergie

Over het algemeen wordt personen met een tarweallergie hetzelfde geadviseerd als personen met coeliakie; let goed op of je wel of geen reactie hebt op tarwezetmeel. Tarwe eiwit kan als spoor in tarwezetmeel aanwezig zijn en het kan dus een reactie opwekken.

Tip:

Weet je zeker dat je klachten krijgt van zetmeel van glutenbevattende granen? Kijk dan ook op de etiketten van glutenvrije producten. Sommige kunnen wel tarwe- gerste- haver of roggezetmeel bevatten.