Functie
Zoetstof, ongeveer 600 tot 700 keer zoeter dan suiker.
Oorsprong
Synthetisch. Komt van nature voor in veel soorten groenten en fruit.
Producten
Kauwgom, snoep zoals pepermunt, toffees,fruitsnoep en chocolaatjes (met mintvulling), wafels, fondant, marmelade, jam, softdrinks, tandpasta, hoestsiroop, keeltabletten en kauwbare vitaminetabletten.
ADI
Niet vastgesteld. Xylitol behoort tot de polyolen. Inname van meer dan 30 tot 60 gram polyolen per dag (34 tot 67 kauwgompjes) kan maag- en darmklachten opleveren.
NB: in ons boek staat nog veel meer informatie over xylitol
Zoetstof ‘Xylitol’ helemaal niet zo schadelijk als beweerd wordt.
Volgens het boekje van Corinne Gouget; ‘Let op! Gevaar! Wat zit er in uw eten?’ is xylitol een erg gevaarlijke stof, welk veel risico’s zou hebben voor de gezondheid. Deze stof zou echt vermeden moeten worden. Waar deze informatie op gebaseerd is, is echter erg lastig te achterhalen. Volgens literair wetenschappelijk onderzoek blijken er veel positieve effecten samen te hangen aan het gebruik van producten met xylitol.
Zo levert deze natuurlijke zoetstof 40% minder calorieën dan suiker en heeft het geen bijsmaak. Ook heeft xylitol een tandvriendelijke werking wanneer deze zoetstof toegevoegd wordt aan onder andere kauwgom, waarbij het ook nog eens een frisse smaak geeft. Xylitol vermindert tandbederf doordat het bacteriën afweert, de aanhechting van tandplak voorkomt en tandglazuur herstelt en zorgt zo voor minder kans op gaatjes.
Het enige nadeel wat toegewezen kan worden aan deze zoetstof is, is dat het bij een inname van meer dan 35 gram per dag maag-darmklachten kan geven. Dit is ook de reden dat er op de verpakking van kauwgom welk xylitol bevat vermeld staat dat: ‘Een overmatig gebruik kan een laxerend effect hebben’. Deze hoeveelheid wordt echter pas bereikt bij het consumeren van meer dan 39 kauwgompjes per dag.
Voedingscentrum. Weet wat je eet. Alles over E-nummers en etiketten.
Zoetstof, die van nature voorkomt in vezels van groente en fruit. Levert 40% minder calorieën dan suiker. Wordt vooral geproduceerd uit houtvezels. Zorgt voor een verkoelend effect. Wordt in kauwgom gebruikt en beschermt tegen cariës. Behoort tot de polyolen (zoetstoffen). Meer dan 35 gram per dag kan maag-darmklachten geven.
Voordelen volgens literair wetenschappelijk onderzoek:
- Natuurlijk zoetstof uit groente en fruit *1
- Zoete smaak zonder bijsmaak *1,6
- 40% minder calorieën dan suiker *1
- Tandvriendelijke zoetstof. Wordt bij consumptie nauwelijks omgezet in zuur, minder schadelijk voor gebit dan suiker of andere zoetstoffen zoals sorbitol.
– Finse onderzoeken toonden aan dat bij het gebruik van xylitol in plaats van suiker 85% minder cariës ontstond. *2
– There are several different mechanisms proposed by which xylitol oral products might work (for review see Bär 1988): *3
(1) antimicrobial – harmful effects upon mutans streptococci (MS) – the main bacteria involved in the pathogenesis of dental caries
(2) salivary stimulation – as a response to taste and the act of chewing itself. This stimulation results in:
(a) increased ability of saliva to neutralize acid
(b) increase in clearance of sugars from the teeth, and
(c) tooth repair by salivary minerals.
(3) dietary effects – partially replaces sugars in the diet (satisfies the ‘sweet tooth’) – replaces the sweets that individuals who suffer from oral dryness use to stimulate saliva flow
(4) direct biochemical effects – may directly interfere with loss of mineral by the teeth.
– Kauwgom die voor 100% met xylitol gezoet is, geeft aantoonbaar minder tandcariës *4
– Bevordert de remineralistie van tandglazuur *6 - Zoetstof geschikt voor diabetici. De opname van xylitol door het lichaam gaat een stuk langzamer dan bij suiker. Een verhoging van de bloedsuikerspiegel zal hierdoor uitblijven en dit draagt dus weer bij aan het voorkomen van hyperglykemie als gevolg van onvoldoende insuline respons. *7
- Mogelijke behandeling tegen osteoporose. Xylitol vormt complexen met calcium dat daardoor in de darmen beter kan worden opgenomen. Dit biedt misschien mogelijkheden voor het voorkomen en behandelen van osteoporose (botontkalking). *8
- Hittestabiel, geschikt om mee te bakken *6.
- Er zijn geen negatieve effecten voor de gezondheid bekend. *9,10
- Geeft een frisse smaak. Omdat het oplossen van xylitol in water een endotherm proces is, waarbij warmte aan de omgeving wordt onttrokken. Daarbij ontstaat een fris gevoel in de mond. Maar belangrijker is de positieve werking op tanden en kiezen. *9
- Het gebruik door zwangere vrouwen is geen risico. Zuigelingen hebben baat bij het gebruik van xylitol door de moeder doordat er minder besmetting is met bacteriën die tandbederf veroorzaken. *9
- Uit verder onderzoek bleek dat het niet nodig is alle suiker te weren, slechts een klein aandeel xylitol is al voldoende. De werking berust op het feit dat de voor tandbederf verantwoordelijke bacterie Streptococcus mutans de xylitol niet kan verteren en daardoor afsterft. Bovendien bemoeilijkt xylitol dat bacteriën zich als tandplak aan het tandglazuur hechten.
In tegenstelling tot suiker kunnen de bacteriën die in je mond leven deze stof niet afbreken. Hierdoor sterven de bacteriën veel sneller. Ook voorkomt xylitol dat de bacteriën zich aan tanden hechten en zo gaatjes kunnen veroorzaken. Bovendien bevordert het kauwen van kauwgom de speekselproductie. Ook speeksel kan de bacteriën in je mond het leven moeilijk maken. *9 - Verder stimuleert xylitol de aanmaak van (anti-bacterieel) speeksel en bevordert het de vorming van complexen van calcium en eiwitten uit het speeksel en daarmee de remineralisatie van de tanden en kiezen9. Om deze effecten te bereiken dient ca. 5 tot 10 gram xylitol verspreid over de dag te worden ingenomen, bijvoorbeeld als kauwgom of zuigtablet. *9
- Zoetkracht ongeveer gelijk aan suiker. *6
Xylitol in het lichaam
Xylitol bestaat uit een relatief groot molecuul dat veel water kan binden. Het wordt in de dunne darm alleen passief, dus langzaam en onvolledig, geresorbeerd. Bij regelmatig gebruik kan de resorptie verhoogd worden. Meer dan een halve gram xylitol per kilo lichaamsgewicht per dag kan laxerend werken. Na gewenning kan dat effect enigszins afnemen of deels verdwijnen. Uit onderzoek blijkt bovendien dat een mens het gebruik van 200 gram per dag gedurende langere tijd zonder problemen kan volhouden. In de dikke darm wordt het restant (ca. 2/3) door de darmflora afgebroken tot gassen (zoals waterstof en kooldioxide), die grotendeels zorgen voor winderigheid en het laxerend effect), vetzuren en geresorbeerd. In de stofwisseling worden deze omgezet in kooldioxide en water. *9
Aanvullende informatie:
In Europa is het xylitol toegelaten als voedingsadditief onder E-nummer E9679.
In de Verenigde Staten is het middel toegestaan als voedingsadditief en wordt het door de FDA aanbevolen als middel tegen tandbederf. *9
– Xylitol is bereid door hydrogenatie van xylose. *9
– LD50: peroraal (oraal) 12,5 mg/kg (ratten) (875 mg/70 kg)9 / 22000 mg/kg (muizen). *10
– MSDS (Material Safety Data Sheet): http://www.sciencelab.com/msds.php?msdsId=9925453
Nadelen:
– Productie is ingewikkeld en duur. *9
– Niet-verteerde resten van deze suikeralcoholen kunnen in de dikke darm gefermenteerd worden, maar te grote inname, gepaard met een te grote mate van fermentatie, kan darmklachten geven. *5 Meer dan 35 gram per dag kan maag-darmklachten geven. *1
Laxerend boven bepaalde hoeveelheid: 20 gram ineens of 50-70 gram verdeeld over de dag *6
– Hoeveelheid polyolen (waaronder xylitol en sorbitol) in enkele soorten kauwgom:
Euroshopper: 57 g / 100 g
Smart: 69 g / 100 g
Sportlife: 65 g / 100 g
1 kauwgomstukjes = 1,4 gram -> 0,89 g polyolen
Laxerend effect vanaf 35 g/dag = 39 kauwgomstukjes
Bronnen:
1. Stichting Voedingscentrum Nederland. Weet wat je eet. Alles over E-nummers en etiketten. 1e druk. Den Haag: Voedingscentrum; 2009
2. Universiteit van Turku, 1972-1975
3. Hildebrandt G, Lee I K. Xylitol containing oral products for preventing dental caries. Cochrane Database.Syst.Rev. [1], CD004620, 2009
4. Mäkinen KK, Bennett CA, Hujoel PP, e.a. Xylitol chewing gums and caries rates: a 40-month cohort study. J Dent Res 1995; 12: 1904-1913.
5. Livesey G. Health potential of polyols as sugar replacers, with emphasis on low glycaemic properties. Nutr Res Rev 2003; 16: 163-191.
6. Compendium Dieetproducten en Voedingssupplementen. Genuchten S, Heijden G. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 35nd ed. 2008. p. 27.
7. Mens en gezondheid, Gezonde voeding. Kauwgom met xylitol beter voor de tanden. 15-07-2008. www.mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/21831-kauwgom-met-xylitol-beter-voor-de-tanden.html
8. Mattila, Pauli. Dietary xylitol in the prevention of experimental osteoporosis: beneficial effects on bone resorption, structure and biomechanics. Oulu University Library, Jultika Beta. 1999. (http://jultika.oulu.fi/Record/isbn951-42-5158-x)
9. Wikipedia. Xylitol. 2011. http://nl.wikipedia.org/wiki/Xylitol
10. MSDS (Material Safety Data Sheet) Xylitol. http://www.sciencelab.com/msds.php?msdsId=9925453
Geschreven door Yvonne van den Berg en Martine Botermans.