Hoe komen pollenvoorspellingen tot stand?

AllergiePlatform.nl is naar het Leids Universitair Medisch Centrum gegaan om te kijken wat er allemaal bij komt kijken om te voorspellen hoeveel pollen er in de lucht zitten. Het LUMC en het Elkerliek ziekenhuis te Helmond zijn de enige twee instanties in Nederland die dagelijkse pollentellingen doen. In het LUMC zijn er 4 mensen die zich bezig houden met de pollenvoorspellingen van gras en berken. Letty de Weger heeft met ons het hele proces doorlopen.Op een dak van het LUMC staan twee apparaten die lucht opvangen. Wij hadden de apparaten veel groter en langer verwacht, maar de apparaten zijn ongeveer net zo groot als een computerscherm. Door de stevige wind die woei, waren de apparaten flink aan het ronddraaien. De waaier zorgt ervoor dat de ‘neus’ van het apparaat altijd voluit in de wind staat. Om de pollen te kunnen meten wordt de buitenlucht door een kleine spleet heen aangezogen. De grootte van de spleet is vergelijkbaar met de neusgaten van de mens. De deeltjes die in de aangezogen lucht zitten, worden opgevangen op een rol met een dun laagje vaseline. Met één rol kan zeven dagen lang de pollendichtheid in de lucht worden gemeten. De rol met een stuk plastic en vaselinelaag draait geleidelijk aan rond zodat er per uur kan worden gemeten hoeveel pollen er in de lucht zitten. 

Eens per week wordt de rol vervangen om de hoeveelheid pollen te tellen. Letty liet ons zien hoe dat gedaan wordt. Vervolgens wordt de oude rol in het lab geanalyseerd. De weekstrip, waarop alle pollen zijn verzameld, wordt in 7 gelijke stukken gesneden. Elk stuk strip staat voor 1 dag. Met behulp van een speciale liniaal kunnen de tijden van de dag worden bepaald.  

Dan lijkt het ineens net weer alsof we in de scheikundelokaal staan. Borrelend in water wordt speciale rode kleurstof au bain Marie verwarmt boven een brander. De rode kleurstof wordt op de strip gesmeerd. Deze laat plantaardig materiaal rood oplichten en haalt de celstructuur beter naar voren, zodat deze onder de microscoop goed te herkennen zijn. Andere deeltjes zoals schimmels en sporen, die ook op de strip zitten, worden niet rood. Dan worden de dagstrips tussen glasplaatjes en vloeistof gezet, zodat de preparaten microscopisch onderzocht kunnen worden.

De rol en houder worden schoongemaakt met alcohol. Ondertussen wordt vaseline au bain Marie verwarmd. Een nieuwe strip wordt op de rol geplaatst. Als de vaseline vloeibaar is geworden, wordt deze heel dun op de strip aangebracht. De rol wordt in de houder gedaan en is klaar om in het apparaat geplaatst te worden.
De pollen worden handmatig geteld. Het tellen van een strip duur t ongeveer een half uur. Van een dagstrip worden stroken afgetekend waarbinnen de pollen geteld worden, anders is het ook te veel werk om ze te tellen. Elk soort pollen heeft weer een andere vorm. De pollen worden op soort geselecteerd en de aantallen worden geregistreerd. Deze gegevens worden in een speciaal computerprogramma ingevoerd die de pollenverwachting kan voorspellen. Het programma houdt, naast het aantal pollen in de lucht, rekening met de bloei van bomen en grassen en de weervoorspelling.

Elk jaar is het aantal pollen in de lucht weer anders. Het ene jaar worden er per dag gemiddeld 80 pollen geteld en het andere jaar worden er per dag gemiddeld 200 geteld. Het is niet duidelijk bij welke hoeveelheid pollen er klachten opspelen. Dit is voor iedereen weer anders. In het ene jaar zijn bijvoorbeeld 60 pollen op een dag veel en in het andere jaar zijn 60 pollen per dag weinig. Alle preparaten (dagstrips) worden bewaard, zodat ze later (als dat nodig is) weer bekeken kunnen worden. Het streven voor de toekomst is dat de pollen digitaal worden geteld en niet meer handmatig. Ook is het voor mensen met hooikoorts handig als er voor meerdere soorten pollen voorspellingen gedaan kunnen worden.

Wil je de voorspellingen ook eenvoudig ontvangen? Volg dan @pollentweet op Twitter of kijk op onze Facebook pagina!

Geschreven door Tiffany Pinas